Tokaj en zijn omgeving

Het dorp Tokaj is gelegen in het Noordoosten van Hongarije, aan de rivier de Tisza in de zogeheten Tokaj-Hegyalja regio. Deze regio is de trots van Hongarije, een historische wijn regio en ’s werelds eerste gesloten wijn regio sinds 1737. De regio is in 2002 door de UNESCO uitgeroepen tot UNESCO World Heritage Site, vanwege de oudste tradities in de wijnbouw.

De regio van Tokaj kan bogen op een geschiedenis van bijna 1000 jaar. Zelfs in 1067 was de regio al bekend als een wijnregio onder de naam Tokaj. De stichting van het dorp Tokaj wordt echter pas in documenten uit 1353 beschreven. Het historische dorp zoals dat vandaag de dag te bezichtigen is, werd niet alleen een symbool voor de regio, maar voor het hele land. De regio ontwikkelt zich snel als toeristische trekpleister door zijn wijncultuur en de vele festivals die er georganiseerd worden, zoals het grootste muziek festival van Noordoost Hongarije: het „Hegyalja Fesztivál” in Juli en de Black Dragon MC winter- en zomer motor bijeenkomsten.

Tokaji wijn

De unieke smaak van de Tokaji wijn is het resultaat van het gecombineerde effect van het speciale microklimaat en de bodem die verrijkt is door vulkanisch gesteente. De kelders zijn in de wanden van de heuvels gegraven en de muren zijn bedekt met schimmels, de zogenaamde Cladosporium cellare, welke alleen in de kelders in de Tokaj en Rajna regio’s te vinden zijn. Zij spelen een hele belangrijke rol bij het waarborgen van de kwaliteit van de wijn. Het belang van de juiste omstandigheden voor de kwaliteit van de wijn is keer op keer aangetoond bij pogingen de Tokaj druiven in andere gebieden te laten groeien volgens dezelfde traditionele methoden. De kwaliteit van de wijnen die hier uit voort kwamen, heeft zich nooit kunnen meten met de unieke Tokaji wijnen. De Tokaji wijn heeft een lange geschiedenis; zij werd pas in de 17^e eeuw wereldberoemd dankzij de „aszú” wijn, die laat geoogst wordt. Deze wijn is het resultaat van een andere schimmel, de Botrytis Cinerea. Deze schimmel veroorzaakt de edele rotting (aszúsodás) van de druiven en de wijnen die van deze druiven gemaakt worden, hebben een unieke geur, smaak en kleur. Daarnaast is het alcohol percentage in deze wijnen ook relatief hoog (~14%). Een fles Tokaji wijn was een essentieel onderdeel op de dinertafel bij verscheidene Koninklijke families.

Toen Louis XIV voor het eerst de Tokaji wijn proefde, gebruikte hij de volgende uitdrukking om hem te beschrijven: ”vinum regum, rex vinorum”, wat betekent ”wijn van koningen, koning van de wijn”. Sindsdien werd de Tokaji wijn bij vele gelegenheden geschonken in het Franse koninklijk hof in Versailles. Hij was echter niet de enige beroemdheid die van de Tokaji wijnen onder de indruk was. Onder andere Louis XV – koning van Frankrijk, Frederik de Grote – koning van Pruisen, Elizabeth – tsarina van Rusland, Peter de Grote – tsaar van Rusland, Napoleon III – keizer van Frankrijk hielden allen van Tokaji wijn, terwijl de koning van Zweden Gustav III niks anders dan Tokaji wilde drinken! Franz Joseph I, de keizer van Oostenrijk, stuurde koningin Victoria van Engeland voor haar verjaardag elk jaar 12 flessen Tokaji (1 voor elke maand) tot haar dood. Gedurende die periode heeft zij 972 flessen opgedronken!

Ook vele musici en dichters zoals Mozart, Schubert, Rossini, Goethe, Beethoven, Liszt, Johan Strauss, Haydn, Voltaire en zelfs Don Juan hielden van een glaasje Tokaji en soms kregen zij er zelfs inspiratie van! Mozart’s Don Juan was ook geïnspireerd door het vuur van de Tokaji wijn en Goethe vermeld zelfs de wijn in het eerste gedeelte van Faust in Auerbach’s kelder:

Siebel:

 Your acid wine my fancy never hit;

 No wine for me can ever be too sweet!

Mephistopheles:

My best Tokay shall presently appear.

Toen Pius IV in 1562 de Tokaji wijn proefde, zei hij ”Summum pontificem talia vina decent!”, wat betekent ”Dit is het soort wijn dat op de pauselijke tafel hoort te staan!”

Een ander interessant feit: Toen twee filosofen, Galeotto en Ransano, het gerucht verspreidden dat de gouden kleur van de Tokaji wijn komt door de aanwezigheid van goud in de grond, trok dat meteen de aandacht van Paracelsus, professor in de medicijnen, die op zoek was naar het geheim van het maken van goud. Hoewel hij nooit achter het geheim van het maken van goud is gekomen, was hij wel de eerste die de genezende werking van de Tokaji wijn heeft beschreven. Zelfs in de 19^e eeuw werd de wijn nog gebruikt als middel tegen verschillende ziekten, zoals de pest en anemia. De genezende werking van Tokaji wijn zijn zelfs door moderne chemische analyse bewezen, die liet zien dat de Tokaji aszú zelfs penicilline kan bevatten.

Helaas is de reputatie van de Tokaji wijn in de 20^e eeuw geschaad, vooral in het communistische tijdperk, door de standaardisatie die de kwaliteit van de wijnen verslechterde. Sinds 1990 echter, na het vallen van het ijzeren gordijn, heeft de regio van Tokaj zich weer razendsnel ontwikkeld en zijn de Tokaji wijnen weer hun oude glorie en kwaliteit aan het hervatten. Dit kan niet beter bevestigd worden dan door de wijnen uit de hedendaagse kelders in Tokaj, die al internationaal prijzen winnen en wereldwijd erkend worden.